Hỏi: Tôi thuộc trường hợp là người có quốc tịch Việt Nam ở nước ngoài nhưng được phép sở hữu nhà ở tại Việt Nam theo quy định của pháp luật hiện hành. Hiện tôi được cấp sổ tạm trú tại Việt Nam và có xác nhận được cư trú trên ba tháng tại Việt Nam nhưng tôi có lúc vẫn đi lại giữa Việt Nam và Mỹ để thực hiện công việc. Tuy nhiên, khi tôi liên hệ cơ quan công chứng để làm thủ tục nhận chuyển nhượng nhà ở thì cán bộ công chứng buộc tôi phải chứng minh việc tôi phải sinh sống thực tế ở Việt Nam đồng thời bắt tôi phải xuất trình chứng minh nhân dân, hộ khẩu mởi làm thủ tục chuyển nhượng cho tôi. Xin hỏi yêu cầu trên có đúng quy định của pháp luật Việt Nam không? (Mai Thùy Trang, hiện đang sống tại Đà Nẵng)
Trả lời: Theo khoản 1 Điều 19 Thông tư số 16/2010/TT-BXD ngày 01/9/2010 thì người Việt Nam định cư ở nước ngoài chỉ cần có giấy tờ chứng minh được phép cư trú tại Việt Nam theo quy định tại Điều 67 của Nghị định số 71/2010/NĐ-CP là đủ điều kiện về cư trú để được quyền sở hữu nhà ở tại Việt Nam, không yêu cầu phải có thời gian cư trú thực tế (cư trú liên tục hoặc cư trú cộng dồn) từ đủ ba tháng trở lên tại Việt Nam mới được sở hữu nhà ở. Khi làm thủ tục công chứng, chứng thực hợp đồng và cấp Giấy chứng nhận đối với nhà ở thì không bắt buộc người Việt Nam định cư ở nước ngoài phải đáp ứng điều kiện cư trú thực tế tại Việt Nam từ 3 tháng trở lên mà chỉ cần có các giấy tờ của cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cho phép người Việt Nam định cư ở nước ngoài được cư trú tại Việt Nam từ 3 tháng trở lên là đủ điều kiện được mua và sở hữu nhà ở. Đồng thời, theo các Điều 66, Điều 67 Nghị định số 71/2010/NĐ-CP thì không bắt buộc người Việt Nam định cư ở nước ngoài phải có hộ khẩu thường trú, chứng minh nhân dân mới được thực hiện việc nhận chuyển nhượng nhà ở tại Việt Nam. Khi thực hiện công chứng hoặc chứng thực các giao dịch về nhà ở của người Việt Nam định cư ở nước ngoài thì không yêu cầu phải có hộ khẩu thường trú và chứng minh thư nhân dân mà chỉ cần có hộ chiếu Việt Nam hoặc hộ chiếu nước ngoài kèm theo Giấy xác nhận có quốc tịch Việt Nam hoặc Giấy xác nhận gốc Việt Nam và các giấy tờ chứng minh thuộc đối tượng được sở hữu nhà ở tại Việt Nam theo đúng quy định tại Điều 66 và Điều 67 của Nghị định số 71/2010/NĐ-CP. Do vậy, việc các tổ chức hành nghệ công chứng buộc bạn phải cung cấp sổ hộ khẩu, chứng minh nhân dân và phải có điều kiện cư trú thực tế tại Việt Nam như bạn nêu là yêu cầu trái với các quy định của pháp luật chúng tôi nêu trên, cản trở việc thực hiện quyền sở hữu nhà ở được pháp luật công nhận.
Luật sư LÊ CAO (Báo Tuổi trẻ ngày 5-9-2013)
