[NGHIÊN CỨU LUẬT MỖI NGÀY] – Hủy án sơ thẩm vì chưa xác định chính xác bản chất yêu cầu của đương sự, dẫn đến việc thu thập tài liệu chứng cứ chưa đầy đủ khi giải quyết vụ án - Luật sư Đà Nẵng

NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN:

Sau khi nghiên cứu các tài liệu có trong hồ sơ vụ án được thẩm tra tại phiên tòa và căn cứ vào kết quả tranh tụng tại phiên tòa, ý kiến phát biểu của đại diện Viện kiểm sát, Hội đồng xét xử nhận định:

[1] Tại phiên tòa phúc thẩm, nguyên đơn và bị đơn xin xét xử vắng mặt. Căn cứ Điều 296 Bộ luật tố tụng dân sự, Hội đồng xét xử tiến hành xét xử vụ án.

[2] Ngày 29/10/2018 bà Lại Thị Thu l hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà ở đối với nhà, đất số 40 đường H, thuộc thửa đất số 1781 tờ bản đồ số 33, diện tích 60m2 đất ODT tọa lạc tại phường H, quận C, thành phố Cần Thơ cho bà Ngô Thúy T1. Hợp đồng được công chứng tại Văn phòng C1.

[3] Nguyên đơn bà Lại Thị T cho rằng hợp đồng tặng cho nhà, đất cho con gái Ngô Thúy T1 với điều kiện bà T1 phải phụng dưỡng bà. Nhưng sau khi thực hiện thủ tục chuyển quyền, bà T1 rao bán căn nhà bà T đang sinh sống, là vi phạm điều kiện tặng cho. Do đó, bà T khởi kiện yêu cầu Tòa án tuyên bố văn bản công chứng của Văn phòng C1 đối với hợp đồng tặng cho trên là vô hiệu.

[4] Bị đơn Văn phòng C1 trình bày: Hợp đồng tặng cho ngày 29/10/2018 giữa bà T và bà T1 được công chứng đúng trình tự, thủ tục theo quy định pháp luật, nên không đồng ý yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn.

[5] Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan bà Ngô Thúy T1 trình bày: Nguồn gốc căn nhà số D đường H tại phường H, quận C, thành phố Cần Thơ là do bà T1 ở nước ngoài, gửi tiền về Việt Nam mua, và nhờ bà T (mẹ bà T1) đứng tên giùm. Ngoài ra, bà T1 có yêu cầu độc lập buộc bà T phải di dời tất cả tài sản ra khỏi căn nhà trên để trả lại nhà, đất cho bà.

[6] Hội đồng xét xử phúc thẩm nhận định:

[6.1] Theo nội dung đơn khởi kiện và trình bày của nguyên đơn, thì bản chất yêu cầu khởi kiện là hủy giao dịch tặng cho nhà, đất tại số D đường H tại phường H, quận C, thành phố Cần Thơ giữa bà T và bà T1, do bà T1 vi phạm điều kiện tặng cho. Quan hệ tranh chấp trong vụ án theo yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn là “Yêu cầu hủy hợp đồng tặng, cho quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà ở”. Căn cứ quy định tại Điều 68 Bộ luật tố tụng dân sự thì bà T1 là bị đơn, Văn phòng C1 là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan. Do vậy, Tòa án cấp sơ thẩm đã xác định không chính xác quan hệ tranh chấp và tư cách tham gia tố tụng của đương sự trong vụ án.

[6.2] Bà T đề nghị hủy hợp đồng tặng cho nhà, đất cho bà T1 vì cho rằng bà T1 vi phạm điều kiện tặng cho, không phụng dưỡng chăm sóc bà T và sau khi nhận chuyển quyền bà T1 đã rao bán nhà, đất mà bà T đang sinh sống. Tòa án cấp sơ thẩm chỉ nhận định bà T không có tài liệu chứng cứ chứng minh có điều kiện khi tặng cho, và trình tự thủ tục công chứng Hợp đồng tặng cho ngày 29/10/2018 của Văn phòng C1 là thu thập chứng cứ không đầy đủ vì: Theo nội dung Án lệ số 14/2017/AL về trường hợp Hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất không ghi điều kiện tặng cho. Nhưng tại các văn bản, tài liệu khác có liên quan thể hiện các bên đã có thỏa thuận, thống nhất về điều kiện tặng cho và điều kiện tặng cho. Do vậy, để giải quyết yêu cầu của đương sự thì Tòa án cần thiết thu thập tài liệu chứng cứ về điều kiện, hoàn cảnh sinh sống bà T như: Bà T có bao nhiêu người con, vì sao lại chỉ tặng cho nhà, đất cho bà T1; Sau khi tặng cho nhà, đất thì bà T còn tài sản, chỗ ở nào khác không; A là người chăm sóc nuôi dưỡng bà T vì bà T đã trên 60 tuổi… Từ đó là căn cứ xác định trường hợp bà T có đủ điều kiện áp dụng Án lệ số 14/2017/AL để xem xét hiệu lực của hợp đồng tặng cho.

[6.3] Bà T1 có yêu cầu độc lập về việc buộc bà T giao trả lại nhà, đất đang tranh chấp vì cho rằng nhà, đất trên là do bà T1 ở nước ngoài gửi tiền về mua, nhờ bà T đứng giùm. Căn cứ vào lời trình bày của bà T1 thì bản chất của giao dịch tặng cho chỉ giả tạo, nhằm mục đích chuyển quyền sở hữu nhà, đất lại cho bà T1 (do nhờ bà T đứng tên giùm). Để có căn cứ xem xét yêu cầu này của đương sự thì Tòa án cần thu thập hồ sơ chuyển nhượng nhà, đất trên từ chủ sở hữu cũ, ai là người đứng ra mua nhà, giao tiền, giá trị tại thời điểm bà Thu nhận chuyển nhượng nhà, đất trên, nguồn tiền để từ đầu mà bà T có để mua nhà, đất trên… để xác định có sự kiện bà T1 là người bỏ tiền mua nhà, đất và nhờ bà T đứng tên giùm không?

[Nguồn: Bản án số 769/2024/DS-PT ngày 16/9/2024 của TÒA ÁN NHÂN DÂN CẤP CAO TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH]

Xem file đính kèm toàn văn Bản án số: 769/2024/DS-PT

………………….

Luật sư tại Đà Nẵng:

Tầng 2 Tòa nhà Thư Dung Plaza, 87 Nguyễn Văn Linh, phường Phước Ninh, Quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng

Luật sư tại Huế:

366 Phan Chu Trinh, phường An Cựu, quận Thuận Hoá, Thành phố Huế

Luật sư tại TP. Hồ Chí Minh:

Tầng 8, Toà nhà Bluesea, số 205B Hoàng Hoa Thám, phường 6, quận Bình Thạnh, thành phố Hồ Chí Minh

Luật sư tại Hà Nội:

Tầng 2, Star Tower, số 68 Dương Đình Nghệ, phường Yên Hoà, quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội

Luật sư tại Nghệ An: