NHỮNG ĐIỂM MỚI VỀ QUY ĐỊNH ĐẤU THẦU THUỐC, THIẾT BỊ Y TẾ TỪ NGÀY 01/01/2024 - Luật sư Đà Nẵng

Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 được Quốc hội thông qua ngày 23/6/2023, có hiệu lực từ ngày 01/01/2024 có nhiều sửa đổi quan trọng, tháo gỡ điểm nghẽn về đấu thầu trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là lĩnh vực y tế, đáp ứng mục tiêu nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, giải quyết được những khó khăn, vướng mắc trong hoạt động đấu thầu mua thuốc, hóa chất, vật tư xét nghiệm và thiết bị y tế. Điểm nhấn của Luật Đấu thầu 2023 là đã dành riêng một Chương quy định về đấu thầu trong lĩnh vực y tế, trong đó nổi bật các vấn đề mới về lựa chọn nhà thầu, cho phép chỉ định thầu để mua thuốc, thiết bị y tế trong trường hợp cấp bách….cụ thể như sau:

1. Điểm mới trong lựa chọn nhà thầu cung cấp thuốc, thiết bị y tế

– Thứ nhất, quy định rõ các cách thức lựa chọn nhà thầu cung cấp hóa chất, vật tư xét nghiệm, thiết bị y tế của các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh

So với Luật đấu thầu năm 2013, thì Luật đấu thầu năm 2023 đã quy định rõ các cách thức riêng biệt để lựa chọn nhà thầu cung cấp thuốc, thiết bị y tế mà không quy định chung chung như Luật đấu thầu năm 2013, theo đó cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thể lựa chọn nhà thầu cung cấp hóa chất, vật tư xét nghiệm, thiết bị y tế theo một trong các cách thức sau đây:

+ Một là, lựa chọn nhà thầu thực hiện gói thầu cung cấp hóa chất, vật tư xét nghiệm và nhà thầu trúng thầu chịu trách nhiệm cung cấp thiết bị y tế để sử dụng hóa chất, vật tư xét nghiệm đó theo yêu cầu của chủ đầu tư; nhà thầu không chuyển giao quyền sở hữu, chỉ chuyển giao quyền sử dụng thiết bị y tế cho cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.

Cách thức này giúp cơ sở khám bệnh, chữa bệnh lựa chọn nhà thầu thực hiện việc cung cấp hóa chất, vật tư xét nghiệm. Nhà thầu trúng thầu sẽ chịu trách nhiệm cung cấp thiết bị y tế để sử dụng hóa chất, vật tư xét nghiệm theo yêu cầu của chủ đầu tư. Tuy nhiên, nhà thầu không chuyển giao quyền sở hữu của thiết bị y tế, chỉ chuyển giao quyền sử dụng thiết bị y tế cho cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.

+ Hai là, lựa chọn nhà thầu theo số lượng dịch vụ kỹ thuật: Nhà thầu cung cấp cho chủ đầu tư hóa chất, vật tư xét nghiệm, thiết bị y tế, linh kiện, phụ kiện thay thế và các dịch vụ liên quan để vận hành thiết bị y tế theo số lượng dịch vụ kỹ thuật mà chủ đầu tư, bên mời thầu yêu cầu trong hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu, không cung cấp nhân công vận hành thiết bị y tế.

Nhà thầu chỉ chuyển giao quyền sử dụng, không chuyển giao quyền sở hữu thiết bị y tế cho chủ đầu tư. Giá gói thầu và giá dự thầu được xác định trên cơ sở số lượng dịch vụ kỹ thuật dự kiến. Thời gian thực hiện hợp đồng không quá 05 năm;

+ Ba là, lựa chọn nhà thầu thực hiện gói thầu cung cấp thiết bị y tế, hóa chất, vật tư xét nghiệm: Nhà thầu chuyển giao quyền sở hữu thiết bị y tế và hóa chất, vật tư xét nghiệm cho chủ đầu tư kể từ khi hợp đồng giữa các bên có hiệu lực;

+ Bốn là, lư chọn nhà thầu cung cấp thiết bị y tế theo quy định của pháp luật về đấu thầu. Quá trình lựa chọn nhà thầu cung cấp thiết bị y tế được thực hiện theo các quy định và quy trình của pháp luật về đấu thầu. Điều này đảm bảo tính minh bạch, công bằng và hiệu quả trong việc chọn lựa nhà thầu có khả năng cung cấp những thiết bị y tế chất lượng cao và đáp ứng đủ yêu cầu y tế của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.

+ Năm là, lựa chọn nhà thầu cung cấp hóa chất, vật tư xét nghiệm để vận hành thiết bị y tế đã có. Để vận hành và sử dụng thiết bị y tế đã có một cách hiệu quả, cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thể lựa chọn nhà thầu cung cấp hóa chất và vật tư xét nghiệm liên quan. Quá trình lựa chọn nhà thầu này cũng tuân thủ các quy định về đấu thầu và đảm bảo sự phù hợp và đáp ứng đủ yêu cầu kỹ thuật và chất lượng.

+ Sáu là, lựa chọn nhà thầu cung cấp dịch vụ kỹ thuật theo quy định của pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh. Nhà thầu cung cấp dịch vụ kỹ thuật cho cơ sở khám bệnh, chữa bệnh sẽ tuân thủ các quy định của Luật Khám bệnh, chữa bệnh. Việc này đảm bảo rằng các dịch vụ kỹ thuật đáp ứng các tiêu chuẩn và quy trình y tế chính xác và an toàn, góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe và điều trị cho bệnh nhân.

– Thứ hai, cho phép các cơ sở khám chữa bệnh, cơ sở y tế được tự quyết định mua thuốc ngoài danh mục thuốc do quỹ bảo hiểm y tế chi trả, mua vắc xin để tiêm chủng theo hình thức dịch vụ.

Theo đó, tại khoản 2 Điều 2 Điều 55 Luật đấu thầu năm 2023 quy định: Đối với việc mua thuốc không thuộc danh mục thuốc do quỹ bảo hiểm y tế chi trả, mua vắc xin để tiêm chủng theo hình thức dịch vụ, cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, cơ sở y tế tự quyết định việc mua sắm trên cơ sở bảo đảm công khai, minh bạch, hiệu quả kinh tế và trách nhiệm giải trình

Trước đây, Luật đấu thầu năm 2013 không có quy định về cho phép các cơ sở khám chữa bệnh, cơ sở y tế được tự quyết định mua thuốc ngoài danh mục thuốc do quỹ bảo hiểm y tế chi trả, mua vắc xin để tiêm chủng theo hình thức dịch vụ mà bắt buộc phải thông qua việc đấu thầu dù là các loại thuốc trong hay ngoài danh mục thuộc do bảo hiểm y tế chi trả….tuy nhiên đến Luật đấu thầu năm 2023 để bổ sung quy định cho phép các cơ sở từ ngày 01/01/2024, cơ sở khám chữa bệnh, cơ sở y tế có quyền tự quyết định mua nếu thuốc ngoài danh mục thuốc do quỹ bảo hiểm y tế chi trả, mua vắc xin để tiêm chủng theo hình thức dịch vụ để nhằm tăng cường tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các cơ sở y tế công lập trong việc quyết định mua sắm thuốc, thiết bị y tế.

2. Bổ sung quy định cho phép chỉ định thầu để mua thuốc, thiết bị y tế trong trường hợp cấp cứu người bệnh hoặc duy trì hoạt động của cơ sở khám, chữa bệnh trong trường hợp cấp bách, tránh gây nguy hại đến tính mạng, sức khỏe người dân.

Luật đấu thầu năm 2023 đã cho phép chỉ định thầu để mua thuốc, thiết bị y tế trong trường hợp cấp cứu người bệnh hoặc duy trì hoạt động của cơ sở khám, chữa bệnh trong trường hợp cấp bách, tránh gây nguy hại đến tính mạng, sức khỏe người dân. Theo đó, tại điểm c, khoản 1 Điều 23 Luật đấu thầu năm 2023 quy định: “Gói thầu cung cấp dịch vụ tư vấn, phi tư vấn, thuốc, hóa chất, vật tư xét nghiệm, thiết bị y tế, linh kiện, phụ kiện, phương tiện, xây lắp cần triển khai ngay để phục vụ công tác phòng, chống dịch bệnh hoặc duy trì hoạt động của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh trong trường hợp cấp bách, tránh gây nguy hại đến tính mạng, sức khỏe người dân; gói thầu mua thuốc, hóa chất, vật tư xét nghiệm, thiết bị y tế, linh kiện, phụ kiện để cấp cứu người bệnh trong tình trạng cấp cứu theo quy định của Luật Khám bệnh, chữa bệnh trong trường hợp cơ sở khám bệnh, chữa bệnh không có đủ thuốc, hóa chất, vật tư xét nghiệm, thiết bị y tế, linh kiện, phụ kiện; gói thầu mua thuốc, thiết bị y tế chỉ có duy nhất một hãng sản xuất trên thị trường;

Đây là một trong những bổ sung kịp thời và hiệu quả của Luật đấu thầu năm 2023, hạn chế được những thiệt hại đối ta về tính mạng, sức khỏe của người dân, chúng ta có thể thấy trước đây để lựa chọn nhà thầu cung cấp thuốc, thiết bị y tế dù trong trường hợp cấp bách hay không phải trường hợp cấp bách thì để lựa chọn một nhà thầu phải thông qua các thủ tục đấu thầu như mời thầu, nộp hồ sơ dự thầu, xem xét đánh giá hồ sơ dự thầu, công khai hồ sơ dự thầu…..mất rất nhiều thời gian để lựa chọn được một nhà thầu có đầy đủ, năng lực, kinh nghiệm, nên việc Luật đấu thầu năm 2023 cho phép chỉ định thầu để mua thuốc, thiết bị y tế trong trường hợp cấp cứu người bệnh hoặc duy trì hoạt động của cơ sở khám, chữa bệnh trong trường hợp cấp bách là phù hợp.

3. Bổ sung việc áp dụng hình thức mua sắm tập trung đối với các loại thuốc hiếm, thuốc cần mua với số lượng ít

Theo đó, hình thức mua sắm tập trung trong Luật đấu thầu năm 2013 không có áp dụng đối với các loại thuốc hiếm, thuốc cần mua số lượng ít, tuy nhiên đến Luật đấu thầu năm 2023 đã bổ sung thêm trường hợp mua thuốc hiếm, thuốc cần mua với số lượng ít có thể áp dụng hình thức mua sắm tập trung để bảo đảm có đủ thuốc phục vụ nhu cầu khám bệnh, chữa bệnh. Việc mua sắm tập trung đối với các loại thuốc hiếm, thuốc cần mua số lượng ít này cũng phải đảm bảo các nguyên tắc cơ bản được quy định tại Nghị định số 24/2024 quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Đấu thầu về lựa chọn nhà thầu, cụ thể:

– Việc mua sắm tập trung được thực hiện thông qua đơn vị mua sắm tập trung thuộc bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan khác ở trung ương, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, doanh nghiệp, trừ trường hợp quy định tại khoản 5 Điều 53 Luật Đấu thầu 2023.

+ Trường hợp đơn vị mua sắm tập trung không đủ năng lực thì thuê tư vấn đấu thầu thực hiện việc lựa chọn nhà thầu.

– Đối với hàng hóa, dịch vụ thuộc danh mục phải áp dụng mua sắm tập trung sử dụng thỏa thuận khung, đơn vị có nhu cầu mua sắm hàng hóa, dịch vụ phải ký kết hợp đồng với nhà thầu đã được lựa chọn thông qua mua sắm tập trung.

+ Trường hợp thỏa thuận khung còn hiệu lực mà ký kết hợp đồng với nhà thầu khác không được lựa chọn thông qua mua sắm tập trung thì không được thanh toán, trừ trường khác theo quy định pháp luật.

4. Bổ sung cho phép áp dụng đàm phán giá đối với gói thầu mua biệt dược gốc, sinh phẩm tham chiếu; gói thầu mua thuốc, thiết bị y tế, vật tư xét nghiệm chỉ 01 hoặc 02 hãng sản xuất

Trước đây, tại Điều 48 Luật Đấu thầu 2013 chỉ quy định hình thức đàm phán giá được thực hiện đối với các gói thầu mua thuốc mà chỉ có 01 – 02 nhà sản xuất, thuốc hiếm; thuốc biệt dược gốc, thuốc trong thời gian còn bản quyền và những trường hợp đặc thù khác. Tuy nhiên, mới nhất tại Điều 28 Luật Đấu thầu 2023 đã bổ sung nội dung quy định về đàm phán giá đối với thiết bị y tế, vật tư xét nghiệm, theo đó, ngoài lựa chọn nhà thầu, cơ sở y tế còn được đàm phán giá, sử dụng danh sách nhà thầu nhiều lần, mua sắm hóa chất, sinh phẩm kèm theo nhà thầu phải cung cấp máy móc xét nghiệm để sử dụng. Việc đàm phán giá được áp dụng riêng với các gói thầu mua biệt dược gốc, sinh phẩm tham chiếu, thuốc, dược liệu chỉ có 1-2 nhà sản xuất và trường hợp đặc thù khác.

Bộ trưởng Bộ y tế quyết định về việc áp dụng hình thức đàm phán giá và ban hành danh mục thuốc, thiết bị y tế, vật tư xét nghiệm áp dụng hình thức đàm phán giá cùng quy định quy trình, thủ tục lựa chọn nhà thầu đối với những gói thầu áp dụng hình thức đàm phán giá. Cụ thể, kể từ ngày 15/5/2024, quy định về danh mục thuốc, thiết bị y tế, vật tư xét nghiệm được áp dụng hình thức đàm phán giá và quy định quy trình, thủ tục lựa chọn nhà thầu đối với các gói thầu áp dụng hình thức đàm phám giá được thực hiện theo Thông tư số 05/2024/TT-BYT ngày 14/5/2024.

………………….

Luật sư tại Đà Nẵng:

Tầng 2 Tòa nhà Thư Dung Plaza, 87 Nguyễn Văn Linh, phường Nam Dương, Quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng

Luật sư tại Huế:

366 Phan Chu Trinh, phường An Cựu, Thành phố Huế, Thừa Thiên Huế

Luật sư tại TP. Hồ Chí Minh:

Tầng 8, Toà nhà Bluesea, số 205B Hoàng Hoa Thám, phường 6, quận Bình Thạnh, thành phố Hồ Chí Minh

Luật sư tại Hà Nội:

Tầng 5, số 11 Ngõ 183, phố Đặng Tiến Đông, phường Trung Liệt, quận Đống Đa, Hà Nội

Luật sư tại Nghệ An:

Quốc lộ 1A, Khối 11, phường Quỳnh Xuân, Hoàng Mai, tỉnh Nghệ An

Luật sư tại Gia Lai: