NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN:
Căn cứ vào các tài liệu, chứng cứ đã được xem xét thẩm tra, kết quả hỏi, tranh tụng tại phiên tòa, trên cơ sở xem xét đầy đủ, toàn diện các chứng cứ, ý kiến của các đương sự, ý kiến của Kiểm sát viên. Hội đồng xét xử phúc thẩm nhận định như sau:
[1] Đơn kháng cáo của bà Đào Thị Thiên H – là người thừa kế quyền và nghĩa vụ tố tụng của bà K và kháng nghị của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh làm trong hạn luật định, là hợp lệ nên được Hội đồng xét xử xem xét theo trình tự phúc thẩm.
[2] Nguyên đơn bà Kiều Thị N khởi kiện bị đơn bà K yêu cầu tuyên bố hợp đồng tặng cho nhà ở và quyền sử dụng đất ở vô hiệu và hủy Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở do UBND Thành phố Hồ Chí Minh cấp cho bà Nguyễn Thị Y đối với nhà đất tọa lạc tại cư xá L, phường I, Quận O, Thành phố Hồ Chí Minh.
Trên cơ sở các tài liệu về việc mua bán, tạo lập nhà đất tranh chấp từ năm 1964 thể hiện: Nguồn gốc nhà đất tranh chấp là của bà Nguyễn Thị Y (chết năm 2003) và chồng là Lê Văn X (chết năm 1991).
Ông X và bà Y có 04 người con: ông NLQ1, ông NLQ2, ông Lê Xuân M1 (đã chết năm 1968, không có vợ con), bà K (chết năm 2019) và bà Kiều Thị N (bà N là con nuôi).
Bà K có chồng là ông Đào Duy A (chết ngày 11/10/1968) và các con: Đào Thị Kiều A1 (sinh năm 1962, chết năm 1975); Đào Duy M2 (sinh năm 1966, chết ngày 01/4/1987); Đào Thị Kim T, sinh năm 1963; Đào Thị Thiên H, sinh năm 1965; Đào Duy M, sinh năm 1967.
Bà Kiều Thị N được ông X và cụ Y nuôi từ nhỏ, được thể hiện tài liệu gồm: Giấy hôn thú của bà N, Giấy chứng nhận đăng ký nhân khẩu thường trú ngày 01/10/1976, tài liệu xác minh của UBND xã B, huyện B, Công an phường I, Quận O, Thành phố Hồ Chí Minh. Toà án cấp sơ thẩm xác định bà N đủ điều kiện được công nhận là con nuôi hợp pháp của ông X và cụ Y là phù hợp Nghị quyết số 01/NQ- HĐTP ngày 20/01/1988 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định của Luật Hôn nhân và gia đình.
Bà Y, bà K, ông NLQ2, ông NLQ1, bà N là hàng thừa kế thứ nhất theo pháp luật được hưởng di sản của ông X chết để lại theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 25 Pháp lệnh thừa kế năm 1990.
Quá trình đăng ký kê khai xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, tại Tờ khai lệ phí trước bạ (dùng cho tài sản là nhà, đất), bà Nguyễn Thị Y kê khai ngày 09/6/1997 có xác nhận của Phòng thuế trước bạ ngày 20/6/1997, tại phần những người thừa kế di sản của ông X thể hiện gồm: vợ Nguyễn Thị Y và các con K, NLQ2. Như vậy, quá trình kê khai đăng ký quyền sử dụng đất, bà Y kê khai thiếu ông NLQ1 (con ruột) và Kiều Thị N (con nuôi).
Ngày 02/01/2001, tại Phòng Công chứng XY – Thành phố Hồ Chí Minh, giữa ông NLQ2 và bà Nguyễn Thị Y có lập Hợp đồng ủy quyền có nội dung: Ông NLQ2 là đồng thừa kế căn nhà Cư xá L, phường I, Quận O, Thành phố Hồ Chí Minh theo Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở do UBND Thành phố Hồ Chí Minh cấp ngày 17/4/1997, ủy quyền cho bà Nguyễn Thị Y đại diện thực hiện một số công việc như sau: Bà L1 được quyền thay mặt ông NLQ2 liên hệ với các cơ quan chức năng để làm thủ tục tặng cho phần sở hữu của ông NLQ2 trong căn nhà Cư xá L, phường I, Quận O.
Ngày 11/01/2001, Phòng Công chứng XY, bà Nguyễn Thị Y và bà K lập Hợp đồng tặng cho nhà số 00411/HĐ-TCN với nội dung: bà Nguyễn Thị Y tự nguyện cho đứt phần nhà thuộc sở hữu của bà Y. Như vậy, trong hợp đồng này không có nội dung tặng cho phần nhà thuộc sở hữu của ông NLQ2.
Tại phần nội dung của hợp đồng tặng thể hiện bà Y cho bà K được trọn quyền sở hữu căn nhà. Tuy nhiên, do bà Y kê khai di sản, thiếu người thừa kế theo pháp luật của ông X là ông NLQ1, bà N. Do đó, Tòa án cấp sơ thẩm xác định hợp đồng tặng cho nhà số 00411/HĐ-TCN có chứng nhận của Phòng Công chứng XY ngày 11/01/2001 là vô hiệu là có căn cứ, đúng pháp luật. Trên cơ sở đó, Tòa án cấp sơ thẩm xác định Hợp đồng tặng cho nhà ở và quyền sử dụng đất ở số 037226/HĐ- TCNĐ có chứng nhận của Phòng Công chứng XY, Thành phố Hồ Chí Minh ngày 29/11/2011, giữa bà K và bà H cũng vô hiệu là phù hợp. Như vậy, việc bà H kháng cáo toàn bộ bản án sơ thẩm đề nghị không chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của bà Kiều Thị N là không có cơ sở chấp nhận.
Viện kiểm sát nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng: Tòa án cấp sơ thẩm căn cứ vào “Hợp đồng ủy quyền” của ông NLQ2 và “Hợp đồng tặng cho nhà” ngày 11/01/2001 để công nhận việc bà Y và ông NLQ2 đã tặng cho bà K phần sở hữu của mình trong căn nhà và “đã hoàn tất việc tặng cho”, “Phần di sản của ông X… thuộc các thừa kế là bà K, ông NLQ1 và bà N”. Nhưng, đồng thời lại tuyên vô hiệu toàn bộ “Hợp đồng tặng cho nhà” ngày 11/01/2001 giữa bà Y (cùng đại diện cho ông NLQ2) với bà K là mâu thuẫn và trái với quy định của pháp luật vì không thể cùng một tài liệu chứng cứ mà có 02 hướng giải quyết trái ngược nhau, không đảm bảo quyền lợi của ông NLQ2. Trong vụ án này, thời điểm ký hợp đồng ủy quyền giữa ông NLQ2 và bà Y, ông NLQ2 chưa xác lập quyền sở hữu phần nhà đất là phần di sản mà ông NLQ2 được nhận thừa kế từ ông X. Văn bản ủy quyền của ông NLQ2 không phải là văn bản từ chối nhận di sản. Khi lập hợp đồng tặng cho bà K, bà Y cũng định đoạt phần di sản thuộc quyền thừa kế của mình chứ không có nội dung định đoạt phần di sản thuộc quyền thừa kế của ông NLQ2, do vậy, có cơ sở chấp nhận kháng nghị của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh về vấn đề này.
[3] Án phí dân sự sơ thẩm và các chi phí tố tụng khác được thực hiện theo quyết định của bản án sơ thẩm.
[4] Do kháng cáo không được chấp nhận nên bà Đào Thị Thiên H phải chịu án phí dân sự phúc thẩm.
[Nguồn: Bản án PT số 77/2022/DS-PT Ngày 17/02/2022 của TÒA ÁN NHÂN DÂN CẤP CAO TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH]
Xem thêm các chia sẻ tài liệu pháp luật của chúng tôi tại các địa chỉ:
📣 Website: www.fdvn.vn hoặc www.fdvnlawfirm.vn
♥️ Fanpage and Group:
https://www.facebook.com/fdvnlawfirm
https://www.facebook.com/lawyersindanang
https://www.facebook.com/SayMeNgheLuat
https://www.facebook.com/groups/saymengheluat
https://www.facebook.com/groups/legalforeignersinvietnam
🎵 Kênh Youtube: https://www.youtube.com/c/luatsufdvn
🎵 FDVN trên Tik Tok: https://www.tiktok.com/@luatsufdvn
☎️ Kênh Telegram FDVN: https://t.me/luatsufdvn
Xem file đính kèm toàn văn QĐ GĐT: 77/2022/DS-PT
