[NGHIÊN CỨU LUẬT MỖI NGÀY] – Hủy án vì chưa xác định được ai chiếm đoạt bao nhiêu tiền nhưng đã xử tội Tham ô tài sản - Luật sư Đà Nẵng

NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN:

[1] Về hành vi cố ý làm trái quy định của nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng của Đoàn Đức Tr và Võ Kim Th:

Trong quá trình hoạt động thu, chi tài chính từ năm 2012 đến năm 2015, Đoàn Đức Tr đã chi những khoản chi sai, vượt quy định như chi phụ cấp kiêm nhiệm, chi tiếp khách, chi hoa hồng vượt mức quy định, chi Thởng lễ 02/9 vượt mức, chi quà tặng đại lý, khách hàng và chi tùy tiện sai quy định với tổng số tiền 239.067.999 đồng; Võ Kim Th là người lập các chứng từ chi sai quy định với tổng số tiền 149.230.175 đồng. Hành vi của Đoàn Đức Tr và Võ Kim Th vi phạm quy định Luật kế toán, Nghị định 59/CP ngày 03/10/1996, Nghị định 204/2004/NĐ-CP, Nghị định 43/2006/NĐ-CP. Tòa án cấp sơ thẩm và Tòa án cấp phúc thẩm xác định Đoàn Đức Tr và Võ Kim Th phạm tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” quy định tại Điều 165 Bộ luật Hình sự 1999 là có căn cứ.

[2] Về hành vi tham ô tài sản của Đoàn Đức Tr , Võ Kim Th, Phạm Thị Thúy Â, Phạm Ngọ Tm, Nguyễ Thị Lam Vn và Lê Vă Lc :

[2.1] Đối với việc lập khống 11 hóa đơn, chứng từ và mua hóa đơn khống của Công ty TNHH NT gây thiệt hại số tiền 113.467.967 đồng còn một số vấn đề chưa được làm rõ. Cụ thể

Theo hồ sơ vụ án, các bị cáo cho rằng tiền thu được từ việc lập khống 11 hóa đơn và mua bán khống gạo với Công ty TNHH NT sử dụng vào việc tặng quà Tết, mua gạo tặng hộ cận nghèo. Thủ quỹ Thu xác nhận bản thân Thu và Th có nhận 1.000.000 đồng quà tết 2014, và có chi quà cho cán bộ đơn vị và lãnh đạo huyện. Cơ quan điều tra xác định phần lớn số tiền lập khống hóa đơn để mua gạo, mua hóa đơn khống của Công ty TNHH NT là để chiếm đoạt, nhưng qua đối chiếu hồ sơ tại sổ chi tiền mặt từ ngày 21/11/2013 đến ngày 31/12/2013 không có khoản chi mua gạo, sổ chi tiền mặt từ ngày 07/01/2014 đến 10/02/2014 cũng không ghi nhận khoản chi liên quan đến việc mua gạo.

Một số hóa đơn, chứng từ cho là lập khống nhưng qua đối chiếu với lời khai của người ký nhận hóa đơn và Kết luận giám định tài chính xác định một số hóa đơn là có chi trong thực tế như: Hoàng Văn H xác nhận 02 phiếu chi mua xăng giá 5.081.967 đồng là có mua bán thật và chính H ký nhận tiền; Huỳnh Tuấn E xác nhận có sửa motour cho Trại giống và nhận số tiền 1.000.000 đồng, đại diện hiệu sách TC xác nhận có bán văn phòng phẩm cho Trại giống nhiều lần, không xuất hóa đơn từng lần mà cộng dồn để xuất hóa đơn và Công ty DN xác nhận có giao dịch với Trại giống nhưng không nhớ cụ thể số tiền. Đối với các chứng từ chi sửa chữa cơ quan cho Nguyễn Thanh H với số tiền 75.588.000 đồng, H khai tiền công sửa chữa có nhận 22.000.000 đồng trên hợp đồng và một số hóa đơn mua vật liệu xây dựng nhưng các cơ quan tiến hành tố tụng không tiến hành xác minh về số chứng từ này mà xác định các bị cáo kê khống 16.029.000 đồng là chưa chính xác. Các bị cáo xác định đây là chứng từ khống nhưng một số cá nhân lại thừa nhận có nhận tiền thực tế trên hóa đơn nhưng Cơ quan điều tra chưa đối chất làm rõ mâu thuẫn trong lời khai của các bị cáo và người làm chứng để xác định chính xác giá trị thiệt hại. Một số hóa đơn chi mua vật liệu, hợp đồng tiền công sửa chữa cơ quan chưa được xác minh cụ thể dù hóa đơn thể hiện rõ địa chỉ công ty, cửa hàng bán để xác định các hóa đơn này là hóa đơn khống hay không. Do đó, việc xác định toàn bộ hóa đơn này khống là chưa chính xác, chưa phù hợp với Kết luận giám định tài chính.

Như vậy, các cơ quan tiến hành tố tụng không xác định được số tiền thiệt hại 113.467.967 đồng của Trại giống là do ai chiếm đoạt, chiếm đoạt bao nhiêu, xác định ý thức phạm tội và vai trò, trách nhiệm hình sự của từng cá nhân. Trong suốt quá trình tố tụng, cả Tr, Th, Â đều không thừa nhận đã chiếm đoạt số tiền này. Tr, Â cho rằng việc lập hóa đơn khống nhằm bù vào khoản tặng quà của cơ quan, hợp thức hóa việc mua gạo tặng hộ cận nghèo, không tư lợi cá nhân. Các cơ quan tiến hành tố tụng chưa xác định được cụ thể cá nhân nào đã chiếm đoạt và ý thức giúp sức nhằm mục đích chiếm đoạt số tiền 113.467.967 đồng nên việc kết luận các bị cáo Đoàn Đức Tr , Võ Kim Th, Phạm Thị Thúy Â phạm tội “Tham ô tài sản” đối với số tiền này là chưa có cơ sở vững chắc.

[2.2] Đối với hành vi “lập khống chứng từ quyết toán nhận và sử dụng sai mục đích số tiền 118.412.750 đồng từ 02 dự án “Sản xuất giống lúa mới”:

Trại giống không triển khai thực hiện đúng theo hợp đồng nhưng để nhận tiền từ Viện Lúa M, Võ Kim Th lập chứng từ khống, Phạm Ngọc Tm ký vào người lập phiếu và kế toán trưởng, Nguyễn Thị Lam Vn ký nơi thủ quỹ, Lê Văn Lc ký vào nơi người nhận tiền, Tr và Â ký duyệt chi. Sau khi nhận tiền, Tr chỉ đạo Th chuyển số tiền này vào tài khoản của bà Lê Thị D rồi Phạm Thị Thúy Â rút tiền mặt về sử dụng, không nhập quỹ tiền mặt của đơn vị. Ân và Tr đều khai đã đưa cho ông Trần Ngọc H 40.487.000 đồng hỗ trợ kỹ thuật cho Viện Lúa (Có giấy nhận tiền do ông Hè ký), chi 22.000.000 đồng hóa đơn và Tr nhận 15.000.000 đồng để tiếp khách, số tiền còn lại không giải thích được đã dùng vào việc gì. Võ Kim Th khai nhận việc lập khống các chứng từ theo chỉ đạo, bản thân Th lúc đó đang học việc, chưa có quyết định chính thức và cũng không ký vào các hóa đơn này. Phạm Ngọc Tm, Nguyễn Thị Lam Vn, Lê Văn Lc đều cho rằng không chủ động ký khống các hóa đơn mà do Tr chỉ đạo, nhờ vả, các bị cáo không tư lợi cá nhân cũng như không biết được việc lập và ký khống các hóa đơn này là để chiếm đoạt tiền của Trại giống. Hơn nữa, số tiền này Th, Tâm đã chuyển cho Lâm Thị D theo chỉ đạo, việc rút số tiền này giữa Dạ và Ân không có sự tham gia, giúp sức của Th, Tm, Vn, Lc. Hành vi của các bị cáo Th, Tm, Vn, Lc là vi phạm Luật Kế toán, vi phạm quy định của Nhà nước trong quản lý kinh tế. Các cơ quan tiến hành tố tụng nhận định đây là khoản chi sai mục đích và không xác định được cụ thể giữa Tr và Ân đã chiếm đoạt số tiền này như thế nào, mỗi người chiếm đoạt bao nhiêu, việc ông H nhận tiền có biên nhận là như thế nào; đặc biệt chưa có căn cứ xác định được ý thức, mục đích phạm tội của các bị cáo Th, Tm, Vn, Lc là biết và giúp sức cho việc chiếm đoạt tài sản của đơn vị nhưng lại xác định các bị cáo Đoàn Đức Tr , Võ Kim Th, Phạm Thị Thúy Â, Phạm Ngọc Tm, Nguyễn Thị Lam Vn và Lê Văn Lc phạm tội “Tham ô tài sản” đối với số tiền 118.412.750 đồng là chưa đủ căn cứ vững chắc.

[3] Tại Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 201/QĐ-VC3-V1 ngày 31/8/2020, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh không kháng nghị về hành vi cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng của Đoàn Đức Tr và Võ Kim Th, nhưng hành vi phạm tội của các bị cáo gây ra số tiền thiệt hại tại Trại giống Nông nghiệp huyện VT liên quan đến nhau nên cần phải hủy toàn bộ bản án hình sự phúc thẩm và bản án hình sự sơ thẩm để điều tra lại. Vì hủy toàn bộ bản án hình sự phúc thẩm và sơ thẩm để điều tra lại nên không xem xét nội dung kháng nghị hình phạt cụ thể đối với bị cáo. Trong vụ án này có nhiều hành vi vi phạm gây thiệt hại cho trại giống bị phát hiện trong lúc thanh tra, nhưng có hành vi bị truy cứu trách nhiệm hình sự có hành vi không bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Do đó, khi điều tra lại, các cơ quan tiến hành tố tụng cần làm rõ tổng số tiền khắc phục trong từng giai đoạn tố tụng và số tiền khắc phục là khắc phục đối với thiệt hại cụ thể nào (có bị truy cứu trách nhiệm hình sự hay không) để làm căn cứ xác định trách nhiệm hình sự tương xứng với tính chất, mức độ của hành vi phạm tội. Khi xét xử lại, Hội đồng xét xử căn cứ vào kết quả điều tra lại, cáo trạng và diễn biến phiên tòa để quyết định mức hình phạt đúng quy định của pháp luật.

[Nguồn: Quyết định GĐT số 43/2020/HS-GĐT Ngày 21/10/2020 của TÒA ÁN NHÂN DÂN CẤP CAO TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH]

Xem file đính kèm toàn văn Quyết định GĐT: Số 43/2020/HS-GĐT

………………..

Luật sư tại Đà Nẵng:

99 Nguyễn Hữu Thọ, Quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng

Luật sư tại Huế:

366 Phan Chu Trinh, phường An Cựu, thành phố Huế, Thừa Thiên Huế

Luật sư tại TP. Hồ Chí Minh:

122 Đinh Bộ Lĩnh, quận Bình Thạnh, thành phố Hồ Chí Minh

Luật sư tại Hà Nội:

Tầng 5, số 11 Ngõ 183, phố Đặng Tiến Đông, phường Trung Liệt, quận Đống Đa, Hà Nội

Luật sư tại Nghệ An: