[NGHIÊN CỨU LUẬT MỖI NGÀY] – Hủy án sơ thẩm vì xác định hợp đồng vô hiệu do giả tạo nhưng không biết che dấu cho hợp đồng nào và cũng không giải quyết hậu quả khi hợp đồng vô hiệu - Luật sư Đà Nẵng

NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN:

Căn cứ vào các tài liệu, chứng cứ đã được xem xét và kết quả tranh tụng tại phiên tòa, Hội đồng xét xử nhận định:

[1] Về tố tụng:

[1.1] Sau khi xét xử sơ thẩm, bị đơn kháng cáo trong thời hạn luật định nên được xem là hợp lệ và được xem xét theo trình tự phúc thẩm.

[1.2] Về xác định quan hệ tranh chấp: Do xuất phát từ việc tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất được giao kết giữa ông Lê Văn T và ông Trần Minh T1 nên ông T khởi kiện yêu cầu Tòa án hủy hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất còn ông T1 có đơn phản tố yêu cầu công nhận phần đất đã nhận chuyển nhượng cho ông T1 do hiện nay ông T1 đã đứng tên giấy chứng nhận quyền sử dụng. Vì vậy cấp sơ thẩm xác định quan hệ pháp luật là “Tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất” là đúng quy định.

[1.3] Tại phiên tòa, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan ông Hoàng Quốc T3 và đại diện hợp pháp cho Văn phòng công chứng Võ Văn K vắng mặt nhưng đã được triệu tập hợp lệ đến lần thứ hai đồng thời có đơn xin xét xử vắng mặt. Căn cứ vào Điều 296 của Bộ luật tố tụng dân sự, Hội đồng xét xử vẫn tiến hành xét xử vụ án.

[2] Đối với yêu cầu kháng cáo của bị đơn, Hội đồng xét xử nhận thấy:

Giữa nguyên đơn và bị đơn có giao kết hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất diện tích 5.892,8m2, thuộc số thửa 86, tờ bản đồ số 15, loại đất trồng lúa nước (LUC) Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Gọi tắt GCNQSDĐ) số vào sổ cấp GCN: CS00477, do Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh H cấp ngày 03 tháng 8 năm 2017 cho ông Lê Văn T. Hợp đồng được Văn phòng C1 công chứng ngày 12 tháng 9 năm 2018. Đến ngày 20 tháng 9 năm 2018 được Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai huyện P chỉnh lý biến động tên Trần Minh T1 toàn bộ diện tích.

Xét hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giao kết giữa nguyên đơn và bị đơn về hình thức được Văn phòng công chứng Nguyễn Hữu T4 chứng thực vào ngày 12/9/2018 là tuân thủ về mặt hình thức theo Điều 167 Luật Đất đai năm 2013 và Điều 502 Bộ luật Dân sự năm 2015.

Về nội dung hợp đồng: Mặc dù thửa đất số 86 Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số CS00477, do Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh H cấp ngày 03 tháng 8 năm 2017 cho một mình ông Lê Văn T đứng tên, tại hợp đồng chuyển nhượng cho ông T1 cũng chỉ một mình ông T ký. Tuy nhiên, cùng lúc ký hợp đồng chuyển nhượng phần đất thửa 86 thuộc Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số CS00477 (vào ngày 12/9/2018), thì ông T có ký với ông T1 hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất tại thửa số 239 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số MT20236 cấp ngày 24/10/2023 cho hộ ông Lê Văn T, do cấp cho hộ nên vợ của ông T là bà L và con của ông T là anh P đều có mặt ký tên đầy đủ vào hợp đồng chuyển nhượng thửa 239. Do đó xác định bà L, anh P có mặt và biết việc ông T ký hợp đồng chuyển nhượng thửa 86 Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số CS00477 cho ông T1. Mặt khác, trước hợp đồng chuyển nhượng được ký và chứng thực thì ngày 12/7/2018, ông T, bà L, anh P có làm hợp đồng mua bán bằng giấy tay cho ông T1, trong đó, bà L, anh P có ký tên, lăn dấu vân tay đầy đủ vào hợp đồng. Cấp sơ thẩm xác định hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất vô hiệu vì cho rằng tài sản chung của vợ chồng nhưng bà L không ký là chưa đánh giá hết chứng cứ.

Mặt khác, cấp sơ thẩm chưa làm rõ và chưa giải quyết triệt để, cụ thể:

Cấp sơ thẩm xác định hợp đồng vô hiệu do giả tạo nhưng không xác định được giả tạo để che giấu một hợp đồng khác là hợp đồng nào để xem xét giải quyết hợp đồng bị che giấu, không làm rõ số tiền ông T1 đã đưa cho ông T bao nhiêu và cũng không giải quyết hậu quả hợp đồng vô hiệu buộc ông T phải trả lại số tiền đã nhận của ông T1 là chưa giải quyết triệt để nội dung vụ án bởi vì ông T1 đã phản tố yêu cầu công nhận hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, đây là yêu cầu lớn hơn nên khi Hội đồng xét xử không chấp nhận yêu cầu của ông T1, tuyên hợp đồng vô hiệu thì phải xử lý hậu quả hợp đồng vô hiệu mới đảm bảo quyền lợi cho các đương sự cũng như đảm bảo cho việc thực hiện nghĩa vụ ông T1 đang phải thi hành án cho người thứ ba.

Từ đó, Hội đồng xét xử chấp nhận theo đề nghị của Đại diện Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hậu Giang tham gia phiên tòa, hủy bản án sơ thẩm và chuyển hồ sơ vụ án cho Tòa án cấp sơ thẩm giải quyết lại vụ án theo thủ tục cấp sơ thẩm.

[5]. Về án phí sơ thẩm và chi phí tố tụng: Nghĩa vụ chịu án phí sơ thẩm, chi phí xem xét thẩm định và định giá tài sản được xác định lại khi giải quyết vụ án theo thủ tục sơ thẩm.

[6]. Án phí phúc thẩm: Các đương sự không phải chịu.

[Nguồn: Bản án số 155/2024/DS-PT ngày 30/8/2024 của TÒA ÁN NHÂN DÂN TỈNH HẬU GIANG]

Xem file đính kèm toàn văn Bản án số: 155/2024/DS-PT

………………….

Luật sư tại Đà Nẵng:

Tầng 2 Tòa nhà Thư Dung Plaza, 87 Nguyễn Văn Linh, phường Phước Ninh, Quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng

Luật sư tại Huế:

366 Phan Chu Trinh, phường An Cựu, quận Thuận Hoá, Thành phố Huế

Luật sư tại TP. Hồ Chí Minh:

Tầng 8, Toà nhà Bluesea, số 205B Hoàng Hoa Thám, phường 6, quận Bình Thạnh, thành phố Hồ Chí Minh

Luật sư tại Hà Nội:

Tầng 2, Star Tower, số 68 Dương Đình Nghệ, phường Yên Hoà, quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội