NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN:
[1]Xét thấy, theo giấy viết tay chuyển nhượng nhà đất lập ngày 21/12/1999, vợ-chồng ông Nguyễn Văn H1-bà Nguyễn Thị V thỏa thuận chuyển nhượng cho ông Phạm Văn H một căn nhà gắn liền quyền sử dụng đất, diện tích 108m2 (chiều ngang bình quân 4,5m x chiều dài 24m), thuộc một phần thửa 13, tờ bản đồ số 05 (nay là thửa 366, diện tích 103,8m2). Sau đó, ông Phạm Văn H cho ông Nguyễn Văn H1-bà Nguyễn Thị V ở lại (ở nhờ) tại căn nhà mà đương sự đã mua. Khi ông Phạm Văn H đòi lại nhà, đất, ông Nguyễn Văn H1-bà Nguyễn Thị V không trả, hai bên phát sinh việc tranh chấp.
[2]Tại bản án phúc thẩm số 29/2005/DS-PT ngày 18/01/2005, Tòa án nhân dân tỉnh Tiền Giang đã xét xử việc tranh chấp giữa hai bên. Sau đó, ông Nguyễn Văn H1-bà Nguyễn Thị V trả lại nhà, đất tại thửa 366, nhưng vẫn quản lý, sử dụng thửa đất 365 (diện tích 38,11m2, có mái che dạng nhà ở). Thửa đất 365 tiếp giáp với thửa đất 366 ở hướng Đông, chắn ngang lối đi từ thửa đất 366 ra quốc lộ A, làm cho ông Phạm Văn H không có lối đi ra đường công cộng.
[2]Vào năm 2007, ông Phạm Văn H khởi kiện, đòi ông Nguyễn Văn H1-bà Nguyễn Thị V trả lại thửa đất 365.
Tại bản án Dân sự phúc thẩm số 631/2007/DS-PT ngày 16/11/2007, Tòa án nhân dân tỉnh Tiền Giang đã nhận định như sau: “…phần đất 38,11m2 phía trước căn nhà số D, tổ A, ấp A, xã A, huyện C nằm trong hành lang bảo vệ đường bộ, nhưng diện tích đất này anh H1, chị V đăng ký kê khai từ trước tới nay và được Nhà nước công nhận…Đồng thời diện tích đất này trong hợp đồng mua bán không có thể hiện và việc mua bán nhà và đất đã được giải quyết bằng bản án có hiệu lực pháp luật của Tòa án nhân dân tỉnh Tiền Giang số 29/2005/DS-PT ngày 18/01/2005, hai bên đã thỏa thuận thi hành án xong… nên không thể buộc anh H1, chị V giao diện tích 38,11m2 đất cho anh H” (trang số 4 của bản án phúc thẩm).
Xuất phát từ nhận xét nói trên, Tòa án nhân dân tỉnh Tiền Giang đã xét xử như sau: “bác yêu cầu khởi kiện của anh Phạm Văn H về yêu cầu anh Nguyễn Văn H1 và chị Nguyễn Thị V trả lại diện tích đất 38,11m2 và số tiền nhận đền bù giải tỏa quốc lộ A là 14.951.370 đồng.”
[3]Sau khi bản án phúc thẩm số 631/2007/DS-PT ngày 16/11/2007 nói trên có hiệu lực pháp luật, ông Phạm Văn H tiếp tục khởi kiện, yêu cầu ông Nguyễn Văn H1-bà Nguyễn Thị V chấm dứt hành vi cản trở ông Phạm Văn H thực hiện quyền sử dụng thửa đất 366.
Khi giải quyết vụ án bằng bản án phúc thẩm số 20/2021/DS-PT ngày 12/01/2021, Tòa án cấp phúc thẩm lại nhận định như sau: “…thửa 365 nằm trong hành lang bảo vệ an toàn đường bộ có diện tích 38,11m2 là thuộc quyền sử dụng của ông H từ ngày 21/12/1999…Ông H1, bà V đã chuyển nhượng phần đất này cho ông H từ năm 1999… nhưng ông H1, bà V sử dụng đất đến nay không được pháp luật thừa nhận mà xây mái che, nhà ở trên phần đất nằm trong hành lang bảo vệ an toàn đường bộ là không đúng mục đích làm cản trở việc sử dụng đất của ông H phần đất thuộc thửa 366 không có lối đi…” (trang số 8 của bản án phúc thẩm) và đã xét xử, chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Phạm Văn H (buộc ông Nguyễn Văn H1-bà Nguyễn Thị V tháo dỡ mái che và di chuyển tài sản đang có trên thửa đất 365, đi nơi khác).
[4]Xét thấy, về mặt pháp lý, cùng một thửa đất 365 mà hai bên đang tranh chấp, qua hai bản án phúc thẩm nói trên (bản án số 631/2007/DS-PT ngày 16/11/2007 và bản án số 20/2021/DS-PT ngày 12/01/2021), Tòa án cấp phúc thẩm đã đưa ra những nhận định và phán quyết hoàn toàn trái ngược nhau.
Mặt khác, nếu phần đất tranh chấp thuộc hành lang bảo vệ an toàn đường bộ, thì việc sử dụng được quy định như sau: “Người đang sử dụng đất được pháp luật thừa nhận mà đất đó nằm trong hành lang bảo vệ an toàn công trình thì được tiếp tục sử dụng đất theo đúng mục đích đã được xác định và không được gây cản trở cho việc bảo vệ an toàn công trình; trường hợp việc sử dụng đất gây ảnh hưởng đến việc bảo vệ an toàn công trình thì chủ công trình và người sử dụng đất phải có biện pháp khắc phục, nếu không khắc phục được thì Nhà nước thu hồi đất và bồi thường theo quy định của pháp luật.” (Khoản 3 Điều 157 của Luật Đất đai năm 2013).
Như vậy, để giải quyết toàn diện việc tranh chấp giữa hai bên, Tòa án cấp sơ thẩm và Tòa án cấp phúc thẩm, trước hết phải xác định rõ ràng về mặt pháp lý rằng, ai là người có quyền sử dụng hợp pháp thửa đất số 365 (diện tích là 38,11m2). Sau đó, trên cơ sở xác định được người chủ sử dụng đất hợp pháp, thì mới có căn cứ giải quyết yêu cầu khởi kiện của ông Phạm Văn H.
Cũng cần lưu ý rằng, mặc dù đất thuộc hành lang bảo vệ an toàn công trình công cộng, nhưng chỉ khi nào việc sử dụng đất của người chủ sử dụng gây ảnh hưởng đến việc bảo vệ an toàn công trình công cộng, thì khi đó, Tòa án mới có quyền xét xử, buộc tháo dỡ tài sản, vật kiến trúc…..đã gây ra sự ảnh hưởng đến việc bảo vệ an toàn công trình công cộng.
[5]Với những tài liệu, chứng cứ và diễn biến của vụ án đã phân tích nói trên, thì có căn cứ xác định rằng việc xét xử của hai cấp Tòa án đều chưa có căn cứ pháp luật.
[Nguồn: Quyết định GĐT số 255/2023/DS-GĐT ngày 15/11/2023 của TÒA ÁN NHÂN DÂN CẤP CAO TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH]
Xem file đính kèm toàn văn Quyết định GĐT số: 255/2023/DS-GĐT
………………….
Luật sư tại Đà Nẵng:
Tầng 2 Tòa nhà Thư Dung Plaza, 87 Nguyễn Văn Linh, phường Phước Ninh, Quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng
Luật sư tại Huế:
366 Phan Chu Trinh, phường An Cựu, quận Thuận Hoá, Thành phố Huế
Luật sư tại TP. Hồ Chí Minh:
Tầng 8, Toà nhà Bluesea, số 205B Hoàng Hoa Thám, phường 6, quận Bình Thạnh, thành phố Hồ Chí Minh
Luật sư tại Hà Nội:
Tầng 2, Star Tower, số 68 Dương Đình Nghệ, phường Yên Hoà, quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội
Luật sư tại Nghệ An:
Quốc lộ 1A, Khối 11, phường Quỳnh Xuân, Hoàng Mai, tỉnh Nghệ An
Tầng 2, tòa nhà Cửa Tiền Phố, đường Hồ Hữu Nhân, phường Vinh Tân, thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An
Luật sư tại Gia Lai:
Số 61 Phạm Văn Đồng, thành phố Pleiku, tỉnh Gia Lai
Website: www.fdvn.vn www.fdvnlawfirm.vn www.diendanngheluat.vn
Email: fdvnlawfirm@gmail.com luatsulecao@gmail.com
Điện thoại: 0772 096 999
Fanpage LUẬT SƯ FDVN: https://www.facebook.com/fdvnlawfirm/
Legal Service For Expat: https://www.facebook.com/fdvnlawfirmvietnam/
TỦ SÁCH NGHỀ LUẬT: https://www.facebook.com/SayMeNgheLuat/
DIỄN ĐÀN NGHỀ LUẬT: https://www.facebook.com/groups/saymengheluat/
KÊNH YOUTUBE: https://www.youtube.com/c/luatsufdvn
KÊNH TIKTOK: https://www.tiktok.com/@luatsufdvn
KÊNH TELEGRAM FDVN: https://t.me/luatsufdvn