[NGHIÊN CỨU LUẬT MỖI NGÀY] – Hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất vô hiệu do trốn tránh nghĩa vụ với người thứ ba

NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN:

Sau khi nghiên cứu các tài liệu chứng cứ có trong hồ sơ vụ án được thẩm tra tại phiên toà, sau khi nghe các bên tranh luận và lời phát biểu của Kiểm sát viên, Hội đồng xét xử nhận định như sau:

Xét kháng cáo của bà a và kháng nghị của Viện kiểm sát nhân dân huyện Tánh Linh, Hội đồng xét xử xét thấy:

[I] Về thủ tục tố tụng:

– Nguyên đơn khởi kiện yêu cầu giải quyết hủy Hợp đồng tặng cho quyền sử dụng 221m2 đất ở thuộc thửa đất số 391, tờ bản đồ số 5, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số AO 137783, do Ủy ban nhân dân huyện Tánh Linh cấp ngày 23/7/2009 đứng tên bà Trương Thị Th giữa bà Trương Thị Th, ông Lê Văn Tr với bà Lê Thị Thúy L được Công chứng viên Hà Văn H thuộc Văn phòng Công chứng Nguyễn Văn L; địa chỉ số 426 đường Trần Hưng Đạo, thị trấn Lạc Tánh, huyện Tánh Linh chứng thực ngày 20/4/2018.

Đáng lẽ ra, trong trường hợp này Tòa án phải xác định Văn phòng Công chứng Nguyễn Văn Lâm là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong vụ án. Nhưng Tòa án cấp sơ thẩm xác định Công chứng viên Hà Văn Hải là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan, là có sự nhầm lẫn, sai sót.

– Tuy nhiên:

+ Trong quá trình giải quyết vụ án ở cấp sơ thẩm Công chứng viên Hà Văn Hải đã có lời khai về nội dung mà ông đã công chứng là thực hiện theo quy định của pháp luật; các chủ thể khi giao dịch hợp đồng tặng cho này là đúng đối tượng. Tại thời điểm công chứng, tài sản không có tranh chấp và không bị kê biên hoặc ngăn chặn; vì vậy, ông đề nghị Tòa án xem xét giải quyết theo quy định của pháp luật.

+ Trong quá trình giải quyết vụ án ở cấp phúc thẩm, khi được hỏi thì ông Trần Ngạn đại diện Văn phòng Công chứng T (trước đây là Văn phòng Công chứng Nguyễn Văn Lâm ) xác định: Ý kiến của Công chứng viên Hà Văn Hải cũng là ý kiến của Văn phòng Công chứng, Văn phòng Công chứng không có ý kiến gì về việc Tòa án huyện Tánh Linh xác định Công chứng viên Hà Văn Hải là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong vụ án; Văn phòng Công chứng không đề nghị Tòa án giải quyết lại vụ án để Văn phòng Công chứng T tham gia tố tụng trong vụ án; việc Tòa án giải quyết vụ án này Văn phòng Công chứng không có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan gì, nên Văn phòng Công chứng đề nghị Tòa án xét xử vắng mặt Văn phòng Công chứng và cam đoan không khiếu nại gì.

Như vậy, Văn phòng công chứng Hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất cũng đã có ý kiến về vụ án. Do đó, nếu hủy án sơ thẩm chỉ để xác định lại tư cách đương sự cũng không làm thay đổi bản chất vụ án; mà gây khó khăn, mất thời gian công sức không đáng có và gây thiệt hại cho các đương sự. Nên chỉ cần rút kinh nghiệm với Tòa án cấp sơ thẩm là đủ và hội đồng xét xử phúc thẩm xác định lại cho đúng, như phần đầu bản án phúc thẩm đã xác định và như đề nghị của Đại diện Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Bình Thuận tại phiên tòa phúc thẩm.

[II] Về nội dung:

[1] Năm 2009, hộ bà Trương Thị Th được Ủy ban nhân dân huyện Tánh Linh cấp Giấy quyền sử dụng đất số AO 137783, ngày 23/7/2009 đối với thửa đất số 391, tờ bản đồ số 5, diện tích 221 m2 đất ở tại Thôn 3, xã MT, huyện TL, tỉnh Bình Thuận. Khi đó 02 người con của bà Thùy là Lê Văn Tr, sinh 1992 mới 17 tuổi, Lê Thị Thúy L sinh 1994 mới 15 tuổi; nên vẫn thuộc diện người do bà Trương Thị Th giám hộ.

[2] Trong quá trình làm ăn phục vụ cuộc sống gia đình bà Thùy có nợ bà Ng 293.000.000 đồng. Do bà Thùy không trả nên năm 2017 bà Ng đã kiện bà Thùy tại Tòa án huyện Tánh Linh.

[3] Khi Tòa án chưa giải quyết xong vụ án thì ngày 20/4/2018 bà Trương Thị Th ký hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất cho con gái là Lê Thị Thúy L. Lý do mà bà Trương Thị Th đưa ra để bà ký hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất cho Lê Thị Thúy L vì hiện nay bà đã lấy chồng khác và sinh thêm được 03 người con; để tránh sự tranh chấp xảy ra và để xác định thửa đất số 391 là tài sản chung của bà Thùy, anh Trung và chị L. Xét thấy, lý do bà Thùy đưa ra chỉ đúng khi không làm ảnh hưởng quyền lợi của người thứ ba.

[4] Nhưng khi làm hợp đồng tặng cho Quyền sử dụng đất cho con gái là Lê Thị Thúy L thì bà Trương Thị Th là người hơn ai hết biết mình còn nợ bà Ng 293.000.000 đồng chưa trả.

[5] Thực tế hiện nay bà Trương Thị Th vẫn đang quản lý, sử dụng tài sản tặng cho; ngoài tài sản này ra bà Thùy không còn tài sản nào khác để thi hành khoản nợ 293.000.000 đồng cho bà a theo Bản án dân sự phúc thẩm số 22/2019/DS-PT, ngày 02/5/2019 của Tòa án nhân dân tỉnh Bình Thuận

[6] Việc bà Thùy thực hiện giao dịch tặng cho quyền sử dụng đất cho Lê Thị Thúy L là nhằm trốn tránh nghĩa vụ với người thứ ba, vi phạm khoản 2 Điều 124 Bộ luật dân sự;

Điều luật quy định: “Giao dịch dân sự vô hiệu do giả tạo

1. Khi các bên xác lập giao dịch dân sự một cách giả tạo…
2. Trường hợp xác lập giao dịch dân sự giả tạo nhằm trốn tránh nghĩa vụ với người thứ ba thì giao dịch đó vô hiệu”.

[7] Nên, Hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất ngày 20/4/2018 giữa bà Trương Thị Th, anh Lê Văn Tr với chị Lê Thị Thúy L đối với thửa đất số 391, tờ bản đồ số 5, diện tích 221 m2 đất ở tại Thôn 3, xã MT, huyện TL, tỉnh Bình Thuận được Văn phòng Công chứng Nguyễn Văn Lâm chứng thực số 181, quyển số 01 Tp/CC – SCC/HĐGD ngày 20/4/2018 là giao dịch dân sự vô hiệu.

 [8] Do Hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất ngày 20/4/2018 giữa bà Trương Thị Th, ông Lê Văn Tr với bà Lê Thị Thúy L vô hiệu. Nên việc Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai T điều chỉnh sang tên cho Lê Thị Thúy L ngày 26/4/2018 cũng không có giá trị pháp lý, nên phải hủy bỏ như đề nghị của đại diện Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Bình Thuận tại phiên tòa phúc thẩm.

[9] Vì vậy kháng cáo của bà a, kháng nghị của Viện kiểm sát nhân dân huyện Tánh Linh cũng như đề nghị của Luật sư có căn cứ để Hội đồng xét xử phúc thẩm chấp nhận.

[10] Ngoài ra, xét thấy:

– Theo Đơn khởi kiện ngày 03/12/2019, bà a yêu cầu giải quyết hai nội dung là hủy hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất và hủy phần điều chỉnh sang tên quyền sử dụng đất cho bà Lê Thị Thúy L đã được Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai T ký ngày 26/4/2018, là những tranh chấp quy định tại khoản 11 và khoản 14 Điều 26 Bộ luật tố tụng dân sự và Tòa án cấp sơ thẩm đã thụ lý giải quyết hai yêu cầu này của nguyên đơn.

Nhưng phần đầu bản án sơ thẩm chỉ xác định một quan hệ “Tranh chấp liên quan đến yêu cầu tuyên bố văn bản công chứng vô hiệu” quy định tại khoản 11 Điều 26 Bộ luật tố tụng dân sự là thiếu sót. Nên hội đồng xét xử phúc thẩm bổ sung như phần đầu bản án phúc thẩm đã xác định và như đề nghị của Đại diện Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Bình Thuận tại phiên tòa phúc thẩm.

– Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016 của Ủy ban thường vụ quốc hội về quy định mức thu, miễn, giảm, thu, nộp, quản lý và sử dụng án phí và lệ phí Tòa án gồm có 6 chương 48 Điều. Nhưng tòa án cấp sơ thẩm không áp dụng cụ thể điều khoản nào của Nghị quyết mà áp dụng toàn bộ Nghị quyết là việc áp dụng không cụ thể, thiếu căn cứ nên cần rút kinh nghiệm như đề nghị của đại diện Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Bình Thuận tại phiên tòa phúc thẩm.

[11] Do sửa án sơ thẩm nên án phí dân sự sơ thẩm cũng phải sửa cho phù hợp, người kháng cáo không phải chịu án phí dân sự phúc thẩm;