KINH NGHIỆM THỰC TIỄN CỦA VIỆC THỰC TẬP NGHỀ LUẬT DÀNH CHO SINH VIÊN - Luật sư Đà Nẵng

KINH NGHIỆM THỰC TIỄN CỦA VIỆC THỰC TẬP NGHỀ LUẬT DÀNH CHO SINH VIÊN

I. THỰC TẬP LÀ GÌ?

Thực tập là một khái niệm không còn xa lạ đối với các bạn sinh viên, đặc biệt là các bạn sinh viên sắp ra trường, có thể hiểu thực tập là việc các bạn sinh viên sẽ thử nghiệm làm việc như một nhân viên tại một cơ quan, doanh nghiệp, tổ chức, văn phòng nào đó liên quan đến ngành mà mình theo học để giúp cho các bạn có được kinh nghiệm cơ bản về thực tế nghề mà mình định hướng sẽ lựa chọn.

Tại sao các bạn sinh viên nên đi thực tập? Thực tế có rất nhiều bạn sinh viên học luật nhưng vẫn đang còn hoang mang về công việc tương lai, vì vậy thực tập là cơ hội để các bạn được cọ xát với công việc thực tế, trải nghiệm trong môi trường làm việc chuyên nghiệp để có cái nhìn khách quan và chính xác nhất rằng mình có phù hợp, yêu thích với công việc mà mình đã định hướng cho tương lai hay không. Đôi khi các bạn học lý thuyết trên giảng đường thấy các văn bản pháp luật nhiều điều khoản, khô khan, khó hiểu, các bạn cảm thấy không phù hợp, nhưng khi đi thực tập lại thấy mình rất thích ngành nghề này, nó năng động, tư duy và thú vị hơn các bạn nghĩ. Hoặc là khi đi học các bạn thấy còn mơ hồ về công việc tương lai, còn khi đi thực tập rồi thì các bạn có thể vạch ra được định hướng tốt nhất cho tương lai của mình.

Công việc của thực tập sinh không quá khó, không đòi hỏi sự phức tạp về chuyên môn, nghiệp vụ, nhưng nếu các bạn “thực sự” thực tập đúng nghĩa và chủ động, tích cực thì cũng đủ để đánh giá chính xác năng lực của mình xem mình đã chuẩn bị đầy đủ hành trang để tự tin đi làm sau khi ra trường chưa, cần trau dồi thêm các kiến thức, kỹ năng nào để có thể hoàn thành tốt công việc và tự tin cạnh tranh trong cuộc đua tuyển dụng của sinh viên mới ra trường.

II. KINH NGHIỆM TRƯỚC KHI THỰC TẬP

Đừng phụ thuộc vào lịch thực tập của nhà trường, hãy thực tập ngay bây giờ

Hầu hết, sinh viên ngành luật nào cũng muốn tìm kiếm kinh nghiệm ngoài thực tế để trải nghiệm những gì mình đã học, điều này rất tốt nhưng thời điểm nào thích hợp để trải nghiệm nghề là một vấn đề cũng cần được quan tâm.

Nhiều người cho rằng thời điểm năm 3, năm 4 đại học là thời gian thích hợp để xin đi thực tập với lý do khi đó các bạn đã có được một số kiến thức pháp lý cần thiết. Tuy nhiên chúng ta cần khẳng định ngay từ đầu rằng những đơn vị thực tập không đặt ra những mục tiêu là sẽ được các bạn giúp đỡ công việc, mà ngược lại quá trình thực tập là thời gian các bạn học từ những người đã đi làm. Do vậy, câu chuyện bạn có kiến thức pháp lý hay chưa có kiến thức pháp lý trước khi thực tập là không quan trọng, không phải là tiêu chí để các đơn vị đồng ý hay không đồng ý nhận bạn vào thực tập.

Vì vậy, chúng tôi thấy rằng các bạn nên sớm, ngay bây giờ chủ động lựa chọn đơn vị và xin tiến hành thực tập để có thể được tiếp xúc trong một môi trường pháp lý ngay từ những năm đầu đại học. Giữa một bạn năng nổ tiếp xúc với pháp luật thực tế hàng ngày và bạn chỉ học lý thuyết có sự khác nhau rất lớn về các kỹ năng cần thiết của một người cần chuẩn bị trước khi vào đời. Vì vậy hãy sớm lên kế hoạch cho cuộc đời của mình bằng việc sớm đưa mình vào thực tế cuộc đời.

Lựa chọn nơi đăng ký thực tập

Ngành luật có rất nhiều nơi để các bạn sinh viên lựa chọn đăng ký thực tập như: Toà án, Viện kiểm sát, Cơ quan thi hành án, Tổ chức hành nghề luật sư (Công ty luật/Văn phòng luật sư), Tổ chức hành nghề công chứng, Thừa phát lại, Ủy ban nhân dân các cấp, các doanh nghiệp có bộ phận pháp chế … Với các cơ quan nhà nước (Tòa án, Viện, UBND…), việc đồng ý cho sinh viên thực tập thường phải gắn với các kỳ thực tập và có sự giới thiệu của nhà trường. Trong khi đó, các cơ sở hành nghề luật tư nhân (văn phòng luật sư, công chứng,…) luôn sẵn sàng tiếp đón nếu họ thấy được sự nghiêm túc và cầu thị của bạn.

Thực tế cho thấy không phải khi nào và không phải với ai thực tế công việc sau này sẽ làm là đúng với mong muốn nghề nghiệp khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Nhiều trường hợp các bạn mong ước sau này làm cán bộ Tòa án nên suốt mấy năm học không chịu đi thực tập, học hỏi ở đâu chỉ chăm chăm chờ đến kỳ thực tập của nhà trường để được giới thiệu vào thực tập tại Tòa án. Rồi cũng có trường hợp có bạn hàng ngày xách cặp đến văn phòng luật ngồi lướt facebook, comment dạo, chat zalo, hỏi sao không làm việc thì nói không phù hợp, không được giao việc. Vậy, phải làm sao để chọn được một nơi thực tập đúng nghĩa là để thực tập?

Chúng tôi thấy rằng khi lựa chọn nơi thực tập, các bạn cần lưu ý các vấn đề sau:

Một là, hãy lựa chọn nơi bạn đã có sự tìm hiểu kỹ càng về nó

Thông qua việc tìm hiểu trước về nơi dự định thực tập bạn biết được nơi đó đang hoạt động chính mảng, lĩnh vực nào? Điểm nổi trội của cơ sở này so với các nơi khác để từ đó xác định có phù hợp với chuyên ngành bạn đang theo học và sở thích cá nhân bạn đang theo đuổi hay không?

Tìm hiểu về cơ sở thực tập cũng có hữu ích trong vấn đề bạn cần chuẩn bị gì khi đi thực tập. Bạn không thể đi không, không mang máy tính làm việc đi xin thực tập ở văn phòng luật sư đòi hỏi tính chủ động làm việc tự lập cao. Bạn cũng không thể tìm đến văn phòng luật sư chuyên mảng hoạt động thương mại quốc tế khi bạn đang theo học chuyên ngành 3,4 năm về hình sự…

Một sai lầm nghiêm trọng mà rất ít các bạn sinh viên để tâm đến, đó là đi thực tập theo cơ chế “bạn bè”, tức là một nhóm bạn sẽ cùng xin vào một điểm thực tập để “có bạn có bè” chia sẻ cho nhau, cùng nhau đi, cùng nhau nghĩ, cùng nhau tán gẫu hoặc đi thực tập theo cơ chế “người quen”, tức các bạn đăng ký vào nơi thực tập của người quen có liên quan đến ngành luật để cho qua kỳ thực tập và vấn đề được kinh nghiệm gì sau khi thực tập không được các bạn quan tâm nhiều.

Hai là, hãy lựa chọn nơi thực tập thuận tiện với bạn

Thuận tiện ở đây là thuận tiện về đi lại, ăn ở, lưu trú và có thể tính đến việc thuận tiện cho công việc sau này. Nhiều bạn chúng tôi đánh giá rất cao việc chỉnh chu, tính có kế hoạch khi cố ý lựa chọn các đơn vị thực tập mà sau này các bạn có khả năng sẽ xin được việc làm tại những nơi này. Là một nhà tuyển dụng, chúng tôi thường có các chính sách ưu tiên đối với những ứng viên trước đây đã từng thực tập, học việc, làm việc tại FDVN hoặc trong quá trình các bạn thực tập, chúng tôi đánh giá cao tinh thần trách nhiệm, đam mê của các bạn thì cũng sẽ ký hợp đồng lao động chính thức.

Do vậy, việc lựa chọn nơi thực tập các bạn cần lưu ý không chỉ chọn nơi sáng đi chiều về trong 2,3 tháng mà còn cần tính toán và nỗ lực để nơi đó sẽ trở thành nơi bạn có thể có được việc làm ổn định sau này.

Chuẩn bị thông tin và các trang thiết bị cần thiết

Sau khi lựa chọn được đơn vị thực tập phù hợp với định hướng của bản thân thì các bạn có thể trao đổi trước với đơn vị thực tập hoặc người hướng dẫn để xin thông tin về thời gian, giờ giấc làm việc tại đơn vị, trách nhiệm, công việc phải làm trong kỳ thực tập và các quy định khác của Công ty đối với sinh viên đến thực tập.

Đối với ngành nghề luật thì máy tính xách tay là thiết bị vô cùng quan trọng và cần phải có trong thời đại 4.0. Thông thường các đơn vị nhận thực tập sẽ không hỗ trợ máy tính cho thực tập sinh nên hãy chủ động mang máy tính xách tay cá nhân theo trong các buổi thực tập để có thể tra cứu văn bản luật, soạn thảo hợp đồng, văn bản, đơn từ… Ngoài ra, các bạn có thể chuẩn bị thêm sổ tay, bút để ghi chép trong quá trình thực tập.

III. KINH NGHIỆM THỰC TIỄN TRONG QUÁ TRÌNH THỰC TẬP

Tác phong và thái độ

Trong môi trường làm việc chuyên nghiệp thì việc bạn tuân thủ thời giờ làm việc sẽ để lại ấn tượng rất tốt cho đơn vị thực tập. Hạn chế tối đa việc đi trễ, không đi như lịch đã đăng ký vì điều này sẽ ảnh hưởng nhiều ít đến môi trường làm việc của đơn vị thực tập và để lại ấn tượng không tốt.

Một lỗi rất nhiều sinh viên đi thực tập mắc phải là cách ăn mặc, tác phong. Các bạn đang là sinh viên và học tập trong môi trường khá thoải mái, mặc quần jean, áo thun. Nhưng khi đi làm bạn cần ăn mặc phù hợp với nghề nghiệp. Với những công việc có tính chất văn phòng, ăn mặc lịch sự, nhã nhặn, cách nói chuyện cần hòa nhã, chú ý hơn, hạn chế sử dụng những từ ngữ “lóng”, thiếu lịch sự.

Có một thực trạng là không ít sinh viên có thái độ tự tin thái quá vì ngôi trường của mình thuộc dạng “top” hay các bạn nằm trong “top” của trường. Bạn có quyền tự hào về bản thân, tự hào về ngôi trường danh tiếng của mình nhưng từ phía đơn vị thực tập, họ không cần những thứ đó, họ cần người thực tập phù hợp, biết tiếp thu lắng nghe. Vì thế đừng tự mãn, kiêu ngạo mà hãy trung thực, chịu khó, khiêm tốn, hăng hái, nhiệt tình và nỗ lực tối đa để làm tốt những phần việc được giao. Hãy tỏ ra mình là người có hiểu biết bằng việc tôn trọng nội quy của công ty, bạn sẽ nhận lại được sự tôn trọng của mọi người trong công ty.

Sự chủ động sẵn sàng học hỏi, làm việc

Nhiều bạn nói với tôi rằng, trong 03 tháng thực tập các bạn chẳng làm được gì ngoài rót nước pha trà, dọn vệ sinh, sắp xếp, đóng dấu bút lục hồ sơ Tòa án, đọc báo, lướt mạng. Lý do các bạn đưa ra là các đơn vị nhận thực tập không giao việc chuyên môn cho các bạn làm. Tôi tự hỏi, có khi các bạn đang hiểu sai về thực tập!

Như tôi đã nói, các đơn vị nhận các bạn thực tập không có nhu cầu được các bạn hỗ trợ làm việc, họ nhận các bạn vào thực tập không có mục đích để nhận lại từ các bạn một kết quả công việc nào đó, nên họ không có nghĩa vụ phải giao việc cho các bạn làm. Mà ngược lại, các bạn cần chủ động xin việc để làm.

“Muốn ăn phải lăn vào bếp” và việc thực tập ngành Luật giống như vậy. Đơn vị nơi các bạn thực tập đa phần sẽ không có thời gian để xem thử bạn đang cần gì và thiếu gì. Công việc ngành Luật dựa trên thực tế nên không thể cầm tay chỉ việc như một số ngành nghề đặc trưng khác. Khi đi thực tập hãy chuẩn bị cho bản thân một thái độ cầu thị nhất định, tập trung quan sát lắng nghe hết tất cả những điều xảy ra trong văn phòng.

Hãy luôn đặt ra những câu hỏi khi có thắc mắc đừng để người khác thấy bản thân mình là người thụ động. Tự tạo cho mình các công việc khác để nghiên cứu, tạo áp lực công việc cho mình và tìm hướng giải quyết các công việc đó. Học các kỹ năng giải quyết thực tế, cách thức trả lời, giải quyết vấn đề. Tập rèn tính cẩn thận, tỉ mẩn, ghi chép mọi thứ, chớ có coi thường bất cứ việc gì, hoặc tỏ thái độ về bất cứ việc gì, luôn rèn việc giữ bình tĩnh mọi lúc mọi nơi.

Nhân sự ngành luật hiện nay rất là đông, sự cạnh tranh là vô cùng khốc liệt. Nếu vì sự thụ động không chịu hỏi han sẽ khiến các bạn trở nên vô nghĩa trước hàng đống việc. Mà lẽ ra chúng ta phải tận dụng cơ hội để học hỏi và nâng cao chuyên môn trong thời gian này.

Tích cực tích lũy kinh nghiệm, kỹ năng từ công việc thực tế

Ở mọi ngành nghề, lĩnh vực, kinh nghiệm là điều có nhiều ý nghĩa quan trọng đối với các bạn sinh viên khi chuẩn bị tốt nghiệp. Với hệ thống đào tạo pháp lý ở nước ta hiện nay, việc “học đi đôi với hành” vẫn còn hạn chế rất lớn so với hệ thống giáo dục hiện đại khác. Vì vậy, thực tập là được xem khoảng thời gian mà các bạn có được rất nhiều những trải nghiệm, kinh nghiệm quý báu từ thực tế. Những kết quả đạt được sau khi thực tập sẽ giúp bạn hoàn thiện bản thân hơn cả về kiến thức, kỹ năng và phong cách sống. Vì vậy, hãy nên tận dụng cơ hội đi thực tập để học hỏi kinh nghiệm, kỹ năng làm việc – là hành trang cơ bản ngoài kiến thức trên ghế nhà trường để giúp các bạn bước vào môi trường làm việc đầy căng go sau khi ra trường.

Khi thực tập, hãy thật tập trung lắng nghe những lúc bạn được chỉ dẫn. Lắng nghe, quan sát, tiếp thu tất cả các công việc dù là nhỏ nhất tại nơi mình thực tập, để biết được công việc đó phải thực hiện như thế nào, tình huống đó xử lý ra sao, trình tự thủ tục giải quyết vụ việc. Và hãy thật tập trung lắng nghe những lúc bạn được chỉ dẫn.

Ví dụ: Khi các bạn thực tập ở Tòa án các bạn có thể quan sát được trình tự thủ tục tố tụng của Tòa án, cách thức mở phiên họp hòa giải, phiên xét xử, lấy lời khai…việc quan sát thực tế này có thể giúp các bạn nắm rõ thủ tục tố tụng.

Hoặc khi các bạn đi thực tập ở văn phòng luật sư, các bạn quan sát luật sư tư vấn cho khách hàng, nắm được cách thức tư vấn, phương án mà luật sư tư vấn, hỗ trợ khách hàng. Ở trên ghế nhà trường khó có cơ hội để các bạn soạn đảo hợp đồng, đơn khởi kiện, thông báo, công văn…nhưng khi đi thực tập thì các bạn có thể thực hành và được hỗ trợ, hướng dẫn, chỉnh sử bởi những người có chuyên môn, kinh nghiệm. Các bạn cũng có thể xin để cùng người hướng dẫn đi thực tế như đến phiên xét xử, đi xem xét thẩm định, đi hòa giải…

Xây dựng thêm các mối quan hệ tốt đẹp và bền vững

Để sống được với nghề và phát triển được nghề thì ngoài kiến thức, chuyên môn chúng ta cần phải phát triển thêm các mối quan hệ xã hội. Những mối quan hệ của chúng ta không tự nhiên mà có, không tự duy trì mà đó là kết quả của quá trình tạo dựng, nuôi dưỡng lâu dài và độ tuổi của các bạn sinh viên là khoảng thời gian lý tưởng để tạo lập những mối quan hệ mới, trong đó có nhiều mối quan hệ sẽ có ý nghĩa lâu dài.

Thực tập là môi trường đầu tiên để các bạn sinh viên xây dựng thêm các mối quan hệ công việc chắc hẳn sẽ giúp ích cho các bạn sau này. Vậy nên, điều các bạn cần tận dụng trong suốt thời gian thực tập, đó là hãy xây dựng các mối quan hệ tốt đẹp với những anh/chị đi trước đã có kinh nghiệm bằng cách thường xuyên tham gia những buổi tiệc, ăn trưa cùng đồng nghiệp, luôn tươi cười và nói cảm ơn mỗi khi có ai giúp đỡ bạn hoặc thường xuyên tương tác với nhau trên các trang mạng xã hội.

IV. LỢI ÍCH ĐẠT ĐƯỢC KHI ĐI THỰC TẬP CỦA SINH VIÊN

Khi đi thực tập các bạn có thể sẽ bị bỡ ngỡ, bị lo lắng và đôi khi là áp lực vì các bạn đi học trên trường được tự do, thoải mái, thì trong môi trường công sở sẽ có rất nhiều quy định khác nhau mà bạn phải tuân thủ, nhiều công việc khác nhau mà bạn phải đảm nhận và hoàn thành thậm chí có cả những công việc không liên quan đến ngành của mình.

Tuy nhiên, có vô vàn lợi ích mà sinh viên có thể nhận được sau kỳ thực tập. Một số lợi ích có thể kể đến như:

Tích lũy được kinh nghiệp làm việc quý giá

Như đã trao đổi, kinh nghiệm làm việc thực tế mà các bạn nhận được khi đi thực tập là vô giá và không thể có được trong môi trường lớp học, đây là một trong những lợi ích quan trọng nhất của việc thực tập. Các bạn có cơ hội áp dụng kiến thức đã học vào kinh nghiệm làm việc thực tế, tận mắt chứng kiến những nhiệm vụ công việc hàng ngày mà bạn có thể phải đối mặt trong công việc mà bạn đã chọn cho tương lai. Có rất nhiều kỹ năng mà các bạn có thể tiếp thu, tích lũy được trong quá trình thực tập như kỹ năng lắng nghe, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng đọc hiểu, kỹ năng phân tích tình huống, kỹ năng tra cứu pháp luật, kỹ năng đánh máy, kỹ năng sử dụng các phần mềm word/exel/…

Tạo cơ hội có việc làm sau khi ra trường

Tất cả các ngành nghề hầu như đòi hỏi kinh nghiệm, đây là trở ngại của các ứng viên là tân cử nhân luật. Do vậy việc ghi nhận một nơi nào đó bạn đã từng thực tập cũng như kinh nghiệm của bạn trong khoảng thời gian này là một lợi thế lớn của bạn. Một số đơn vị thực tập cũng sẽ hỗ trợ các bạn thư giới thiệu hoặc bản nhận xét tốt về quá trình làm việc để bạn củng cố hồ sơ xin việc ở đơn vị tuyển dụng. Với một bản lý lịch có kinh nghiệm thì cơ hội có việc làm của bạn sẽ cao hơn các ứng cử viên mới ra trường khác.

Nếu các bạn thực sự nỗ lực, có thái độ làm việc nghiêm túc, đam mê với nghề thì đơn vị nơi thực tập sẽ ưu tiên lựa chọn bạn khi tuyển dụng nhân sự hoặc sẽ giữ bạn lại để làm việc, trở thành nhân viên chính thức.

Làm quen được với áp lực công việc

Khác với khi đi học, khi đi làm khối lượng công việc cũng như khung giờ làm việc của các doanh nghiệp, hãng luật thường rất áp lực, có thể kéo dài hơn 8 tiếng, từ công sở đến về nhà. Các công việc pháp lý thường đòi hỏi phải xử lý nhanh, nhiều việc cùng một lúc như vừa làm thư tư vấn, vừa nghiên cứu hồ sơ, vừa soạn đơn từ …. Vì vậy khi đi thực tập các bạn có thể rèn luyện để thích nghi với môi trường làm việc áp lực trước khi bắt đầu sự nghiệp với nghề luật của mình.

Khám phá con đường sự nghiệp

Mỗi hành trình của con người là mỗi sự khám phá, kể cả thực tập cũng vậy, đây là cách để các bạn sinh viên làm quen với lĩnh vực, công việc mà các bạn lựa chọn. Các bạn có thể có những ngã rẻ khác nhau và khác so với mục đích ban đầu mà các bạn hướng đến.

Thực tập cho phép các bạn làm việc trong lĩnh vực mà bạn mong muốn, giúp bạn quyết định xem lĩnh vực đó có phù hợp với bản thân mình hay không.

Hưởng lợi từ các chính sách đào tạo nội bộ của doanh nghiệp

Hiện nay có rất nhiều hãng luật, doanh nghiệp tổ chức đào tạo nội bộ cho nhân sự, kể cả sinh viên thực tập với mong muốn có nguồn nhân lực tiềm năng. Do đó, các bạn có thể tham gia được các trương trình đào tạo từ doanh nghiệp nếu có. Đây là cơ hội quý giá để các bạn có thể cả thiện và ngân cao được kiến thức, kỹ năng của mình.

Hoàn thiện bản thân

Thực tập căn bản là để vận dụng những gì đã học vào công việc, để trải nghiệm môi trường làm việc trước khi ra trường. Đây là quá trình quan trọng giúp các bạn phát hiện ra điểm mạnh và điểm yếu, sự thiếu sót của của bản thân để từ đó hoàn thiện. Các bạn có thể cải thiện lối sống, cách giao tiếp, ứng xử, sự tự tin trước trước đám đông. Gạt bỏ những thói quen và cách ứng xử vô tư của thời sinh viên để hòa mình vào tập thể chung.

Việc thực tập là sự trải nghiệm học hỏi nên hãy thoải mái nhất có thể. Các bạn có thể chỉ là một trang giấy trắng và những nét mực đầu tiên đặt lên đó được xem là vô cùng quan trọng để trang giấy đấy trở nên có ý nghĩa. Việc thực tập tốt sẽ mở ra cho bạn nhiều cơ hội khác nhau nên hãy tận dụng kỳ thực tập vốn có để học hỏi được hết những gì có thể phục vụ cho công việc tương lai của mình.

Hãy tận dụng kỳ thực tập của mình thật tốt, nỗ lực làm việc hết mình, chăm chỉ rèn luyện, chăm chỉ học hỏi để trở thành một con người tốt hơn. Đây sẽ là bàn đạp giúp bạn vươn tới ước mơ của mình. Đừng lãng phí quãng thời gian vô giá này.

Luật sư Nguyễn Thị Sương – Công ty Luật FDVN

———————–

Luật sư tại Đà Nẵng:

99 Nguyễn Hữu Thọ, Quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng

Luật sư tại Huế:

56A Điện Biên Phủ, phường Phường Đúc, thành phố Huế, Thừa Thiên Huế

Luật sư tại TP. Hồ Chí Minh:

122 Đinh Bộ Lĩnh, quận Bình Thạnh, thành phố Hồ Chí Minh

Luật sư tại Hà Nội:

Tầng 5, số 11 Ngõ 183, phố Đặng Tiến Đông, phường Trung Liệt, quận Đống Đa, Hà Nội

Luật sư tại Nghệ An:

Số 19 đường V.I Lê Nin, Nghi Phú, thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An