KINH NGHIỆM XÉT XỬ: QUYẾT ĐỊNH GIÁM ĐỐC THẨM HỦY BẢN ÁN DÂN SỰ PHÚC THẨM, BẢN ÁN DÂN SỰ SƠ THẨM VỤ ÁN YÊU CẦU TUYÊN BỐ VĂN BẢN CÔNG CHỨNG VÔ HIỆU - Luật sư Đà Nẵng

NHẬN ĐỊNH CỦA TOÀ ÁN:

[1] Bản Di chúc có số công chứng 360.2014/DC ngày 01/4/2014 lập tại VPCC L (có địa chỉ tại số 49 phố V, phường L, quận B, thành phố H) có nội dung thể hiện cụ Ngô Thị N lập Di chúc để lại di sản thừa kế của Cụ N là căn nhà số 4 ngõ 195A, phố M, phường M, quận H, thành phố H cho cháu của cụ là anh Ngô Mạnh C. Bản Di chúc nêu trên có chữ ký, điểm chỉ của Cụ N và lời chứng của Công chứng viên Bùi Huy C.

[2] Theo nội dung lời chứng của Công chứng viên Bùi Huy C tại bản Di chúc có số công chứng 360.2014/DC ngày 01/4/2014 của Cụ N thể hiện: Ngày 01/4/2014, tại VPCC L, Cụ N đã tuyên bố ý nguyện của mình và nhờ Công chứng viên Bùi Huy C ghi chép lại; sau khi ghi chép lại, Công chứng viên Bùi Huy C đã đọc lại toàn bộ nội dung di chúc của Cụ N và Cụ N công nhận bản Di chúc thể hiện đầy đủ, chính xác và hoàn toàn đúng với ý nguyện của Cụ N. Cụ N ký tên và điểm chỉ vào di chúc trước mặt Công chứng viên. Tại thời điểm công chứng, Cụ N có đầy đủ năng lực hành vi dân sự theo quy định của pháp luật.

[3] Theo hồ sơ lưu trữ của VPCC L thì kèm theo bản Di chúc nêu trên còn có Phiếu yêu cầu công chứng ngày 01/4/2014 có điểm chỉ bằng ngón trỏ phải của Cụ N.

Tại Kết luận giám định số 87/C09-P5 ngày 15/5/2019 của Viện khoa học hình sự – Bộ Công an và Kết luận giám định số 61/C09(P3) ngày 17/5/2019 của Viện khoa học hình sự – Bộ Công an đều kết luận chữ ký “Ngăm”, chữ viết “Ngô Thị N” và dấu vân tay điểm chỉ tại Bản Di chúc số công chứng 360.2014/DC ngày 01/4/2014 là của cụ Ngô Thị N.

[4] Cụ Ngô Quang Đ cho rằng Cụ N bị giảm sút trí nhớ, không còn minh mẫn nên bị lừa dối khi lập Di chúc; ngoài ra, Cụ N không được đi học, không biết đọc biết viết mà chỉ biết viết duy nhất chữ “Ngăm” nhưng Cụ Đ không xuất trình được tài liệu chứng cứ để chứng minh việc Cụ N không biết chữ và bị hạn chế năng lực hành vi dân sự. Trong khi đó, như đã nêu ở trên, tại bản Di chúc Cụ N đã ký tên và ghi đầy đủ họ tên của Cụ N.

[5] Mặt khác, trên thực tế Cụ N từng công tác tại Công ty Dệt mùng 8/3 (nay là Công ty TNHH MTV Dệt 8/3) và đã nghỉ hưu.

Theo trình bày của bà Nguyễn Thị Nhâm (là Tổ trưởng tổ dân phố số 12A phường M, nơi Cụ N sinh sống trước khi chết) xác nhận: “Đến năm 2015 sức khỏe của bà Ngô Thị N sống tại địa chỉ trên vẫn bình thường, bà vẫn tự đi lĩnh lương hưu ở phường M và tự nấu ăn tại nhà cho bản thân. Thỉnh thoảng bà thấy bà Ngăm có ốm và có ông Ngô Văn Diện là cháu ruột của bà Ngăm đến chăm sóc (ông Diện là bố của anh Ngô Mạnh C). Vào khoảng năm 2014, ông Diện có đưa cho bà một bản di chúc của bà Ngăm với nội dung cho cháu Ngô Mạnh C được thừa kế nhà đất của bà tại địa chỉ số nhà 4 ngõ 195A M, phường M, quận H, thành phố H. Thời điểm năm 2014, bà Ngăm có sức khỏe bình thường, hoàn toàn không bị lẫn, vẫn nói chuyện và đi lại được”.

[6] Như vậy, có cơ sở xác định, Bản Di chúc số công chứng 360.2014/DC ngày 01/4/2014 của Cụ N lập tại VPCC L đã được Công chứng viên xác nhận lời chứng và thủ tục công chứng theo đúng các quy định từ Điều 40 đến Điều 49 và Điều 56 của Luật Công chứng năm 2014.

[7] Vì vậy, việc Tòa án cấp sơ thẩm và Tòa án cấp phúc thẩm xác định Cụ N không biết chữ, không thể đọc hay viết chữ gì khác ngoài chữ “Ngăm” và tuyên bố Bản Di chúc số công chứng 360.2014/DC ngày 01/4/2014 do Cụ N lập tại VPCC L vô hiệu do vi phạm Điều 656 của Bộ luật Dân sự năm 2005 là không có cơ sở. Do đó, cần phải hủy cả bản án sơ thẩm và bản án phúc thẩm để xét xử sơ thẩm lại. Khi giải quyết lại vụ án, Tòa án cấp sơ thẩm cần thu thập tài liệu, chứng cứ để xác định chính xác quan hệ giữa Cụ N và Cụ Đ.

Quyết định giám đốc thẩm: 41/2021/QĐ-GĐT của Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội

………………..

Luật sư tại Đà Nẵng:

99 Nguyễn Hữu Thọ, Quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng

Luật sư tại Huế:

56A Điện Biên Phủ, phường Phường Đúc, thành phố Huế, Thừa Thiên Huế

Luật sư tại Quảng Ngãi:

359 đường Nguyễn Du, thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi

Luật sư tại Hà Nội:

Tầng 5, số 11 Ngõ 183, phố Đặng Tiến Đông, phường Trung Liệt, quận Đống Đa, Hà Nội

Luật sư tại Nghệ An:

Số 19 đường V.I Lê Nin, Nghi Phú, thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An